Lớp | Sĩ số | HS vắng |
11A4 |
Hoạt động của giáo viên | Hoạt động của học sinh |
TIẾT 1 | |
Lưu ý : Đây là thao tác quan trọng và cần thiết giúp phát hiện ra vấn đề cần nghị luận trong yêu cầu cảu đề bài và triển khia theo đúng yêu cầu của đề bài. Vì thao tác này có ý nghĩa quyết định đến chất lượng bài viết nên cần phải có sự đầu tư thích đáng. * Các thao tác lập luận: + Giải thích: khái niệm “ sống đẹp” + Phân tích : những biểu hiện của “sống đẹp” + Chứng minh và bình luận: những tấm gương “ sống đẹp”, đánh giá những hành động, việc làm thể hiện cách “ sống đẹp”… Ví dụ: Đề 1 : Sự lựa chọn nghề nghiệp của anh/chị trong tương lai
Đề số 2: Môi trường đang bị ô nhiễm
- Yêu cầu về hình thức: thuyết minh, nghị luận, biểu cảm - Yêu cầu về phạm vi tư liệu: đời sống xã hội
+ Chưa có công nghệ xử lý chất thải + Sự gia tăng dân số, quá trình đô thị hóa diễn ra rất nhanh
+ Tăng nguồn kinh phí cho công tác tuyên truyền, giáo dục về môi trường. Hết tiết 1, chuyển sang tiết 2. - Ví dụ: Trong đề: Đức phật dạy: “ Giọt nước chỉ hòa vào biển cả mới không cạn mà thôi”. Anh/chị nghĩ gì về lời dạy trên? Viết bài văn bàn về vai trò của cá nhân và tập thể. | I .Phân tích đề, tìm hiểu đề - Đọc kĩ đề, chú ý những từ quan trọng, nhứng khái niệm khó, nghĩa đen, nghĩa bóng của từ ngữ, nghĩa tượng minh, nghĩa hàm ẩn của câu, đoạn. Chia vế, ngăn đoạn, tìm hiểu mối tương quan giữa các vế: song song, chính phụ, nhân quả, tăng tiến hay đối lập… - Khi phân tích đề phải xác định được ba yêu cầu sau đây: + Vấn đề nghị luận là gì? có bao nhiêu ý cần triển khai? Mối quan hệ giữa các ý như thế nào? + Sự dụng tháo tác lập luận gì là chính? Thường là phải sử dụng tổng hợp tất cả các thao tác, nhưng tùy theo từng dạng đề, tùy thuộc vào từng lĩnh vực kiến thức mà thiên về thai tác nào là chính. + Vùng tư liệu được sử dụng cho bài viết: thuppcj lĩnh vực xã hội nào, phạm vi, ảnh hưởng… Ví dụ với đề bài. Anh/chị hãy trình bày suy nghĩ và trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu: Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn? (Một khúc ca) * Nội dung: + Câu thơ trên của Tố Hữu nêu lên vấn đề “ sống đẹp” + Để “ sống đẹp” con người cần có những phẩm chất gì? + Người thanh niên, học sinh để trở thành người sống đẹp cần phải học tập và tu dường tốt… * Các thao tác lập luận: * Phạm vi dẫn chứng: + Từ thực tế + Từ thơ văn ( chú ý số lượng vừa phải để tránh lạc sang nghị luận văn học) II. Lập dàn ý a. Tìm ý + Xác định các luận điểm ( ý lớn) . Đề bài có nhiều ý thì ứng với mỗi ý là một luận điểm. . Đề bài có một ý thì ý nhỏ hơn cụ thể của ý đó được xem là những luận điểm. + Tìm luận cứ ( ý nhỏ) cho các luận điểm: Mỗi luận điểm cần được cụ thể hóa thành nhiều ý nhỏ hơn gọi là luận cứ. b. Sắp xếp các ý thành dàn bài MB: Giới thiệu vấn đề xã hội cần nghị luận TB: Triển khai nội dung theo các ý nhỏ và ý lớn đã tìm KB: Tổng kết nội dung đã trình bày, liên hệ, mở rộng, nâng cao vấn đề. Ví dụ: Đề 1 : Sự lựa chọn nghề nghiệp của anh/chị trong tương lai
Thân bài:
+ Chọn nghề lao động nhẹ nhàng, không vất vả.
+ Lựa chọn nghề phù hợp với điều kiện của gia đình. Vì chọn nghề phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình, gia đình mới có thể tạo điều kiện cho mình theo đuổi được nghề nghiệp. + Lựa chọn nghề phù hợp với nhu cầu của xã hội. Vì xã hội có cần đến nghề mình lựa chọn thì bản thân mình mới có cơ hội tìm kiếm việc làm thuận lợi sau khi học nghề. + Ba yếu tố lựa chọn nghề sẽ giúp cho bản thân có một sự lựa chọn nghề đúng đắn, phù hợp với năng lực của bản thân, điều kiện của bản thân, nhu cầu của xã hội.
+ Tích cực học tập, phấn đấu đạt được nghề nghiệp mình đã lựa chọn. Kết bài: Khẳng định tầm quan trọng của việc lựa chọn nghề đối với bản thân, với tuổi trẻ. Đề số 2: Môi trường đang bị ô nhiễm
b. Dàn ý Mở bài:
+Môi trường sống của con gười theo nghĩa rộng là tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người.
+ Môi trường chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất của con người + Môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải của đời sống và sản xuất.
+ Môi trường xã hội cũng bị ô nhiễm nghiêm trọng (chứng minh những địa bàn nghiện hút, cờ bạc…) ảnh hưởng xấu tới môi trường sống.
+ Ảnh hưởng tới môi trường sinh thái (chứng minh)
- Ô nhiễm môi trường đang là vấn đề nóng bỏng của nhân loại trên toàn thế giới. - Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. III. CÁC THAO TÁC CƠ BẢN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 1. Giải thích Giải thích là vận dụng tri thức lí giải cho người khác hiểu vấn đề mà mình đề cập tới. Trong bài văn NLXH, thao tác giải thích thể hiện cụ thể trước hết là đi vào lí giải các từ ngữ, các khái niệm khó, nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa hẹp…Trên cơ sở đó giải thích toàn bộ vấn đề. Trong thao tác giải thích, người viết vừa dùng lí lẽ để phân tích, lí giải là chủ yếu, vừa dùng dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề, xác lập một cách hiểu đúng đắn, có tính biện chứng, chống lại những cách hiểu sai, hiểu không đầy đủ về vấn đề xã hội đã được đưa ra. - Thực chất của thao tác này là việc đi vào trả lời các câu hỏi: Vấn đề xã hội đưa ra nghị luận là gì? Cần hiểu vấn đề đó như thế nào? Tại sao lại có cách hiểu như vậy? Và vấn đề đó dẫn đến kết quả như thế nào? Kết thúc thao tác giải thích, người viết phải làm cho người đọc, người nghe hiểu được vấn đề được đưa ra nghị luận, rút ra được chân lí để sau đoa vận dụng vào cuộc sống hiện tại, vào bản thân. - Ví dụ: Trong đề: Đức phật dạy: “ Giọt nước chỉ hòa * Giải thích: - Nghĩa đen: + Giọt nước: Một giọt nước riêng rẽ dễ bay hơi, khó tồn tại. + Biển cả: Triệu triệu giọt nước hòa thành biển cả thì bền vững không cạn
- Cuộc sống có nhiều khó khăn, vất vả, một cá nhân không thể làm hết mọi việc, đáp ứng mọi nhu cầu. - Bước vào tập thể, con người học tập, sẻ chia, giúp đỡ, động viên nhau, xây dựng tập thể vững mạnh trong đó mỗi cá nhân đều được đáp ứng nhu cầu. - Cá nhân và tập thể có mối quan hệ khăng khít: cá nhân xây dựng nên tập thể, tập thể tạo điều kiện cho cá nhân phát triển. Trên cơ sở giải thích ý nghĩa lời dạy, giải thích ý nghĩa của vấn đề xã hội được đưa ra bàn luận: Vai trò cũng như mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể. |
Ý kiến bạn đọc